Miasto BIELSKO-BIAŁA formalnie powstało 1 stycznia 1951 roku z połączenia dwóch organizmów miejskich, leżących po przeciwnych stronach rzeki Białej. Oba posiadają bogatą historię, chociaż nie odegrały znaczącej roli w dziejach Polski.
Starszym miastem jest położone na Śląsku Bielsko, założone pod koniec XIII wieku przez księcia cieszyńskiego Mieszka I z rodu Piastów. Miasto powstało na ważnym szlaku handlowym, prowadzącym z Rusi przez Kraków do Wiednia, zwany potem szlakiem "solnym". Był on aż do początku XX wieku główną osią handlową Podbeskidzia, z którą związane było życie gospodarcze i pomyślność mieszkańców Bielska i sąsiedniej Białej.
Pierwsza historyczna wzmianka o Bielsku pochodzi z 1312 roku. W 1312 roku miasto wraz z księstwem cieszyńskim, jak i całym Śląskiem odpadło od Polski i znalazło się w granicach Królestwa Czeskiego, dzieląc późniejsze jego losy i w konsekwencji wchodząc w skład wielonarodowościowej monarchii austriackiej
(aż do 1918 roku).
Już w XV wieku Bielsko było średniej wielkości ośrodkiem rzemieślniczym, a także miastem warownym, z własnym zamkiem, w którym rezydowali książęta cieszyńscy, obsypujący mieszczan ważnymi i korzystnymi przywilejami. Początkowo wytwórczością, z której Bielsko słynęło na całą okolicę, było garncarstwo i kaflarstwo, natomiast od XVII wieku stały się nią rzemiosła włókiennicze - płóciennictwo i sukiennictwo. Cieszyły się one poparciem nie tylko następnych właścicieli miasta, węgierskiej rodziny Sunyogk (Sunnegh), ale także polskich królów, zainteresowanych rozwojem przygranicznego handlu (od 1457 roku wskutek przesunięcia granicy Rzeczpospolitej na rzekę Białą Bielsko stało się miastem granicznym). Większość warsztatów włókienniczych ulokowała się na rozwijających się od XV wieku trzech przedmieściach: Dolnym, Górnym i Żywieckim. Znaczne dochody miastu przynosiła także gospodarka rybna oraz wyrób i sprzedaż piwa i mocniejszych trunków, a od XVII wieku także handel wołami z Polski oraz przemyt soli i tytoniu do Austrii
Bielsko, podobnie jak i Biała, posiada tradycję współżycia kilku narodowości i kilku wyznań.
Od XIII wieku przybywali tu i osiedlali się obok rodzimej ludności polskiej Niemcy, Morawianie, Węgrzy i Słowacy. Szczególnie ci pierwsi odegrali ważną rolę w dziejach miasta, w dużym stopniu przyczyniając się do na-wiązania kontaktów handlowych z największymi ośrodkami gospodarczymi i kulturalnymi ówczesnej Europy środkowej. W XVI stuleciu wraz z nimi pojawiły się też idee europejskiej reformacji, które wsparte decyzjami księcia cieszyńskiego Wacława III znalazły powszechne uznanie mieszkańców. Około 1560 roku właśnie w Bielsku powstała najsilniejsza w księstwie cieszyńskim gmina luterańska, która mimo jej rozbicia w dobie kontrreformacji w pierwszej połowie XVII wieku przetrwała w ukryciu do czasów edyktu tolerancyjnego z 1781 roku, który umożliwił odrodzenie się Kościoła ewangelicko-augsburskiego. Istnieje on po dziś dzień w mieście, stanowiąc po Kościele rzymskokatolickim najsilniejsze wyznanie.
Miasto kilkakrotnie niszczone było przez pożary (1659, 1664, 1808, 1836), a także przez najazdy obcych wojsk - Szwedów w 1646 roku i Węgrów w 1682 roku. Natomiast w roku 1683 maszerowała tędy część wojsk polskich króla Jana III Sobieskiego, śpiesząca z odsieczą Wiednia.
W II połowie XVI wieku na drugim, polskim brzegu rzeki Białej pojawiło się osiedle rzemieślnicze o nazwie Biała, założone przez sołtysa królewskiej wsi Lipnik. Osada ta, zdominowana przez sukienników i płócienników, usamodzielniła się jako wieś na początku XVII wieku. Dynamicznie rozwijając się, stopniowo wyzwoliła się spod kurateli rządzących Lipnikiem starostów i W 1723 roku z rąk króla polskiego Augusta II Mocnego otrzymała prawa miejskie. Otoczona opieką królów polskich w XVIII wieku Biała szybko stała się głównym ośrodkiem rzemieślniczym i handlowym w zachodniej Małopolsce, a następnie, po I rozbiorze Polski w 1772 roku, zachodniej Galicji. W latach 1768-1771 była ważnym ośrodkiem słynnej Konfederacji Barskiej, wpisując się na karty historii Polski jako miejsce ogłoszenia w tutejszym ratuszu tzw. Generalności (1769), czyli namiastki powstańczego rządu polskiego, walczącego z najazdem wojsk rosyjskich. Po roku 1772 oba miasta znalazły się w jednym organizmie państwowym - w Austrii -przechodząc szybko metamorfozę z tradycyjnych ośrodków rzemieślniczych w nowo-czesne centra przemysłowe. Po zdobyciu już w drugiej połowie XVIII wieku rynku tureckiego i bałkańskiego, a także pod wpływem zamówień w okresie wojen napoleońskich, na początku XIX wieku słynne sukna bielskie zaczęto wyrabiać na skalę przemysłową. Rewolucja przemysłowa zmieniła oblicze obu miast i praktycznie uczyniła z nich jeden organizm gospodarczy. Do Bielska i Białej napłynął kapitał z całej Europy - powstały tu nowoczesne, aczkolwiek średniej wielkości fabryki włókiennicze, metalowe i maszynowe, których właścicielami zostali bez wyjątku przedsiębiorcy niemieccy i żydowscy. W tym okresie nastąpiła też gwałtowna rozbudowa architektoniczna obu miast, zwłaszcza Bielska, które wzorowało się na Wiedniu, wznosząc szereg monumentalnych budowli za-projektowanych przez słynnych wiedeńskich architektów (XIX/ XX w.). Równocześnie w drugiej połowie XIX wieku bogate dwumiasto zdominowane zostało przez żywioł niemiecki, co szybko, obok zrozumiałych konfliktów społecznych, doprowadziło do silnych antagonizmów narodowościowych, zwłaszcza polsko-niemieckich. Osiągnęły one swoje apogeum w okresie niepodległej II Rzeczypospolitej (1918-1939), chociaż na co dzień ludność starała się żyć w duchu wzajemnej tolerancji. Po upadku Austrii, oba miasta znalazły się w odrodzonej Polsce, przy czym Bielsko należało do autonomicznego województwa śląskiego, natomiast Biała do województwa krakowskiego. W latach 30., po udanych inwestycjach (zapora wapienicka, lotnisko, obiekty sportowe), Bielsko osiągnęło poziom prężnego, nowoczesnego ośrodka miejskiego o najwyższej w Polsce stopie życiowej mieszkańców. II wojna światowa przyniosła kres kilkuwiekowej narodowościowej mozaice Bielska i Białej. Miejscowi Żydzi, którzy odegrali wielką rolę w epoce kapitalizmu, zostali bestialsko wymordowani przez hitlerowców, a po opanowaniu dwumiasta przez Armię Czerwoną w 1945 roku doszło z kolei do exodusu miejscowej ludności niemieckiej. Po wojnie jednorodne już pod względem narodowościowym Bielsko-Biała zostało znacznie rozbudowane, wchłaniając okoliczne wioski, na miejscu których wyrosły nowe osiedla mieszkaniowe. W 1975 roku miasto zyskało rangę stolicy województwa bielskiego, a w czasie przełomowych wydarzeń w Polsce w latach 1980-1981 było jednym z głównych ośrodków walki społeczeństwa z reżimem komunistycznym. Od 1989 roku Bielsko-Biała odzyskuje swój blask prężnego ośrodka gospodarczego, stając się jednym z liczących się miast na mapie społeczno-kulturalnej Polski, do roku 1999 kiedy to nalazło się w granicach województwa śląskiego...